شال بافی

شال بافی

در گذشنه بیشتر مردم کوچ نشین بوده اند و سعی‌ می کردند نیاز های خود را خودشان بر طرف کنند.
بافت شال نیز یکی از نیاز های آنها محسوب می شده است زیرا عشایر ها در فصل های سرد سال نیز مجبور به کوچ هستند
و برای جلوگیری از سرما از پشم گوسفندان پوشاک مختلف تهیه می کنند
تا از گزند سرما جلوگیری کنند و شال نیز یکی از پوشاکی است که در سرما برای آن ها مفید می باشد.

برخی افراد معتقد هستند که اولین مناطقی که شال بافی را شروع‌ کرده اند مناطق کشمیر بوده است
که شال های مرغوبی داشته است که از پشم بزکوهی که در ارتفاعات گوه های هیمالیا زندگی‌می کرده اند بافته می شده است.
ولی بسیاری از افراد معتقد اند اولین شال ها در ایران بافته می شده است
و یکی از شاهزادگان که در دربار تیمور لنگ زندانی بوده است این هنر را به کشمیری ها آموخته است
و تولید کننده اصلی این شال ها ایرانی ها و خصوصا عشایر ایرانی بوده اند.

در گذشته شال بیشتر در شهر های

کرمان، طوس، خلخال، یزد بلفته می شده است
ولی امروزه شال بافی بیشتر در استان های کردستان و کرمانشاه رواج دارد و عشایر ها و روستایی های این مناطق از بافندگان شال هستند.

شال نوعی پارچه سخت و ضمخت و یک رنگ است
که از پشم گوسفندان و در دستگاه شال بافی بافته و تولید می شود.

شال بافی یکی از هنر ها و صنایع دستی اصیل و با قدمت ایرانی است
که در بعضی از بافندگان روستایی  شال های زیبا و با کیفیتی تولید می کنند
که قابل رقابت با پالتوهای خارجی است ولی متاسفانه این هنر درحال زوال است و هنرمندان کمی به این هنر مشغول هستند.

شال های تولید شده نقش های بسیار زیبا و رنگ های زیبایی دارند
که مهمترین نقش گل و بوته است که بر روی آنها بافته می شود.

مواد اولیه برای شال بافی فقط پشم گوسفند است
که هیچ مواد دیگری در آن وارد نمی‌کنند و معمولا بافندگان روستایی از روستای خود و از گله داران این پشم را تهیه می کنند
ولی پشم را از بازار ها نیز می توان تهیه کرد.

همانگونه که گفته شد برای بافت شال اصلا نیاز به موادی جز پشم نیست
ولی در مواقع بافت سیاه چادر مقداری پشم بز نیز به آن افزوده می شود.

دستگاه شال بافی معمولا دو وردی است

و به صورت افقی روی زمین مقابل بافنده قرار می‌ گیرد.
این دستگاه همانند دستگاه جاجیم بافی است
به صورتی که دو پایه چوبی به فاصله یک متر از یکدیگر روی زمین با میخ های چوبی و فلزی‌ محکم می شود.
این پایه های چوبی معمولا به صورتی تولید شده است
که وردنه که شال بعد از بافته شدن دور آن می‌پیچد بتواند روی آن ها قرار بگیرد.

ابزاری که در شال بافی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از دوک که ابزاری چوبی است
که برای ریسیدن پشم مورد استفاده قرار می گیرد، شانه یا شانه سر خود وسیله است
که پشم را حلاجی می کند و دندانه های چوبی یا فلزی دارد و به شکل عمود روی پایه قرار می گیرد،
چرخ که جرهه نیز به آن گفته می شود وسیله ای است که برای رسیدن پشم از آن استفاده می شود
و از یک دوک و چرخ و تسمه تشکیل شده است. دفه که این وسیله بعد از هر بار بافته شدن پود ها روی آن ها کوبیده می شود
و آن را محکم می کند تا پود ها به طور مرتب روی همدیگر قرار بگیرند.
ماکو نیز وسیلهای چوبی است که رووی سر آن سوراخ است
و پود های تعبیه شده را درگیر می‌ کند و تار ها را نیز عبور می دهد.

تهیه شال به این صورت است که ابتدا باید پشم گوسفند که خود رنگ هستند
و معمولا سفید، شیری، مشکی، قهوه ای هستند را تهیه کرد. پشم تهیه شده باید بلند باشد
و بعد از شستشو آن ها را خشک کنند و سپس‌ توسط شانه ریسیده و تبدیل به نخ بشوند
برای رسیدن نخ و معمولا از دوک و چرخ دستی استفاده می  شود.
سرانجام نخ تولید شده را گرد پی کنند و این نخ آماده بافتن می شود.

دستگاه شال بافی دو عدد نورد و دو پدال دارا می باشد

که این دستگاه درون چالخ ای که در زمین کنده شده قرار می‌ گیرد و بافنده روی زمین می‌ نشیند
و ماکو را از بین نخ های کشیده شده عبور می دهد و با فشار دادن پدال ردیف نورد را تعویض و دوباره عمل تکرار می شود
و هر دفعه با شانه یا شانه سرخود بافنده روی بافته ها ضربه می زند و آنها را محکم می کند.

معمولا عرض شال های بافته شده باید چهل سانتی متر باشد
که به شکل پارچه بافته می شود و عرض این شال به وسیله دوختن دو تکه به همدیگر کلفت تر می شود
و و با آب و صابون پا می زنند تا به صورت کرک دار و ضمخت در آید وشبکه های آن کاملا گرفته شود.
در این صورت امکان عبور برف و بوران به درون شال به حداقل می رسد و افراد را از سرمای زمستان نجات می دهد.

شال ها از لحاظ جنس و طرح و رنگ با هم متفاوت هستند
و افراد برساس منزلت و جایگاه و تمکن مالی که دارند می توانند از آن ها بهره ببرند.

شال انواع گوناگون و نام های گوناگونی نیز دارند
از جمله شال بوته، شال انگوری، شال تنگ، شال صحراداران، شال طوس، شال سفید بوته ریز و…

موارد مصرف شال زیاد است از جمله شال کمر، سرپوش، پاپوش و…

در ایام گذشته معمولا مردان شال را به دور کمرو سر خود می بستند
یا از آن به عنوان شال در مواقع سرما استفاده می کردند و زنان از این شال ها به عنوان زینت خود استفاده می کرند.
امروزه به پارچه های بلند و عریض که روی شانه انداخته می شود شال می‌ گویند
که معمولا زنان برای پوشش سر و گردن خود نیز از آن استفاده می کنند.

شال بافی به عنوان یک کسب و کار خانگی می تواند بسیار خوب باشد
زیرا افراد زیادی امروزه از این شال ها استفاده می کنند
و بافنده می تواند این شال ها را در گالری ها و یا به صورت آنلاین و سایت ها و شبکه های اجتماعی به فروش رسانند
و از این راه کسب درآمد خوبی داشته باشند.

 

 

 

 

ممکن است شما دوست داشته باشید

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.